Sözlü ya da yazılı edebiyat ürünleri ve ilk başta şiir; milletlerin uygarlık tarihi içindeki yerini belirlemede, maddi sanat eserlerinden daha önemli belgeler olarak değerlendirilmelidir. Çünkü şiir; görerek yapma, taklit ve benzetme eğilimini aşmış, fiziki ihtiyaçlarını disiplin altına almış, ruhi dünyasını ve fanilik, sevgi, saygı, hak, adalet, gönül, aşk gibi asli değerlerini tanımış, daha güzel bir dünya ülküsüne yönelmiş insanın ürünüdür.

Biz Türklerin, kökenine inilemeyecek kadar eski bir edebiyat geçmişimiz vardır. Üstelik bu edebiyat kıtlık ve kuraklıkların sık baş gösterdiği elverişsiz bir bozkır ortamında yaratılmıştır.

Geniş bir coğrafi alan üzerinde ve pek çok şubelere ayrılarak yaşamış Orta Asya Türklüğünün birtakım merasimleriyle, din ve tapınma biçimlerinde görülen ayrılıklara rağmen, edebiyat ürünlerinde bir farklılık söz konusu değildir. Hatta değişik şubelerden akan ayrıntılarla beslenerek, belirli bir oyluma ve renkliliğe ulaştığı da muhakkaktır.

Ne var ki, sözlü geleneğe dayanan bu edebiyat; onların hareketli ve akıncı mizaçları, hayvancılığa dayalı ekonominin zorunlu kıldığı göçler, tüm Asya steplerine egemen olmak için girişilen sürekli savaşlar ve yazıya geç geçmeleri gibi sebeplerle kuşaktan kuşağa aktarılamaz. Buna rağmen, 1500 yıl gibi uzun bir zaman dilimini geçerek, hala bu edebiyattan nakille günümüze ulaşmış örnekler mevcuttur. Ancak, edebiyat tarihi, yazıya geçmemiş belgelere iltifat etmez.

Türklerin bazı alfabeleri tanımalarına , hatta kendileri alfabe geliştirmelerine rağmen, ilk yazılı belgelere VIII. yüzyılda rastlanmaktadır. Bugün, kaybedilmiş edebi bir hazine olarak yad etmek durumunda olduğumuz eski edebiyatımıza, bu tarihten daha eski bir başlangıç tarihi gösteremeyişimiz, elimizde daha eski tarihli belgelerin bulunmayışındandır. Yoksa özgür ve egemen yaşamış bir milletin, elbette aynı yücelikte bir edebiyatı da vardı. Ve daha V. yüzyılda Orhun alfabesini kullanmaya başladıkları halde, kayıt alışkanlıklarının olmadığından veya buna lüzum görmediklerinden, bu edebiyatın elimizde yazılı belgeleri yoktur.