Irak Türklerinin en kalabalık yaşadığı vilayet Kerkük olduğu için, bütün özellikler de burada yoğunlaşmıştır. Kerkük denince hoyratın akla geldiğini belirtmek gerekir. Anadolu'da hoyrat sadece uzun hava tarzıdır. Ancak Kerkük'te konu farklı. Hoyrat, hem uzun havanın kendisi, hem de hoyratın söz unsuru, cinaslı halk şiiri türünün adıdır. Otuzun üzerinde hoyrat tespit edilmiştir. Ancak günümüzde bunlardan, yirmi civarındaki sayısı icra edilmektedir. Hoyratların isimlendirilişleri; Çağıranın adına, bir iş-eyleme, lakaba, mesleğe, yer adına ya da hoyratın icra özelliğine göre olmuştur. Hoyratların genel isimlendirilişlerinde "usul" tabiri kullanılmaktadır. "Matarı usulü" ve "İdele usulü" şeklinde.
İcra ortamı ve biçimi de oldukça özellik arz etmektedir. Hoyrat için, geniş diapozonlu (geniş aralıklı), oynak hançereli, gür ses gerekmektedir. Düğün, mevlüt, kır eğlenceleri ve de ramazanda kahveler, özel meşk ortamları hoyratların icra edildikleri zeminlerdir. Bir sanatçı her hoyratı güzel okuyacaktır diye bir kayıt yoktur. Belli sanatçılar, belli hoyratları daha ustaca icra ederler.
Her mecliste hoyrat okuyan muhakkak birden fazladır. Toplanma amacı ne olursa olsun ille ki o ortamda atışma yapılacaktır. Bu atışmalar bazen sabahları bulur, bazen de iddia haline gelir. Kimin kimi mat edeceği şeklinde. Sanatçının mahareti, özellikle bu meclislerdeki irticali icraları ile ölçülür. Vaktiyle Osmanlı döneminde de, bugün de çok değerli sanatçılar yetişmiştir. Ölenleri rahmet, kalanları hürmetle anıyoruz. Söz konusu bu sanatçılar meşk ortamında usta-çırak mektebinden yetişmişlerdir.
Hoyratlardan bazıları kendi aralarında ezgi bakımından birbirlerine yakındırlar. Bazıları da zaman içerisinde nispeten farklı bir okunuşla karşımıza çıkmaktadır. Eski ve yeni ağız şeklinde. Kesük, Beşiri, Muhalif, Divan adları ile Elazığ, Diyarbakır ve Şanlıurfa'da okunan hoyratlar vardır. Ancak bazıları yakın bazıları da çok farklı niteliklere sahiptirler.
Bu grup içerisinde düşünülen Kerem havası, Karabağı (Karabağ havası), Sazlamağ (yas törenlerinde söylenen resitatif ağıt), uzun hava tarzı mevcuttur. Ancak sayıları azdır.
Bir de Kerkük'te çeşitli makamlarda okunan gazeller vardır.
Her türlü duygu ve düşünceleriniz için bize buradan ulaşabilirsiniz.